ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ THΣ ΒΑΠΤΙΣΕΩΣ

Πρωτ. Μιχαὴλ Βοσκοῦ

          Τὸ μυστήριο τῆς βαπτίσεως εἶναι τὸ εἰσαγωγικό, ὅπως ὀνομάζεται, μυστήριο τῆς Ἐκκλησίας μας. Δι’ αὐτοῦ γινόμαστε μέλη τοῦ ζῶντος Σώματος τοῦ Χριστοῦ, ποὺ εἶναι ἡ Ἐκκλησία, καὶ ἀποκτοῦμε τὴ δυνατότητα νὰ μετέχουμε καὶ στὰ λοιπὰ ἐκκλησιαστικὰ μυστήρια καὶ κυρίως στὸ μέγα μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας, στὸ μυστήριο τῆς κοινωνίας τοῦ Σώματος καὶ τοῦ Αἵματος τοῦ Χριστοῦ. Τὸ βάπτισμα εἶναι ἀπαραίτητο γιὰ τὴ σωτηρία μας, σύμφωνα μὲ τὸν λόγο τοῦ ἰδίου τοῦ Κυρίου: “ἐὰν μή τις γεννηθῇ ἐξ ὕδατος καὶ πνεύματος οὐ δύναται εἰσελθεῖν εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ” (Ἰω. γ’ 5).

          Γιὰ νὰ μᾶς φανερώσει ὁ Κύριος τὴ μεγάλη σημασία τοῦ βαπτίσματος, μᾶς ἔδωσε προσωπικὸ παράδειγμα μὲ τὴ βάπτιση του στὸν Ἰορδάνη ποταμὸ ἀπὸ τὸν Τίμιο Πρόδρομο, παρότι ὁ ἴδιος, ὡς ἀπολύτως ἀναμάρτητος, δὲν εἶχε ἀνάγκη κανενὸς βαπτίσματος. Ὅταν δὲ ἀπευθύνθηκε γιὰ τελευταία φορὰ στοὺς μαθητές Του πρὸ τῆς εἰς οὐρανοὺς Ἀναλήψεώς Του, τοὺς εἶπε: “Πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τὰ ἔθνη, βαπτίζοντες αὐτοὺς εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος” (Ματθ. κη’ 19). Στὸ βάπτισμα (ἀπὸ ὅλα τὰ ἐκκλησιαστικὰ μυστήρια) ἀναφέρεται ἐπίσης τὸ δέκατο ἄρθρο τοῦ Συμβόλου τῆς πίστεως, στὸ ὁποῖο σημειώνεται: “Ὁμολογῶ ἓν βάπτισμα εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν”. Στὸ ἄρθρο αὐτὸ τονίζεται ἡ μοναδικότητα τοῦ βαπτίσματος (μιὰ φορὰ μόνο βαπτίζεται ὁ ἄνθρωπος), καθὼς καὶ ἡ ἀλήθεια ὅτι διὰ τοῦ βαπτίσματος καθαρίζεται ὁ ἄνθρωπος ἀπὸ κάθε ἁμαρτία.

Τὸ μυστήριο τῆς βαπτίσεως εἶναι, κατὰ τὸν λόγο τοῦ Ἀποστόλου Παύλου, “λουτρὸν παλιγγενεσίας (= νέας γενέσεως, ἀναγεννήσεως) καὶ ἀνακαινώσεως (= ἀνανεώσεως) Πνεύματος Ἁγίου” (Τίτ. γ’ 5). Ὁ βαπτιζόμενος ἀπεκδύεται, ἀποβάλλει τὸν παλαιὸ ἄνθρωπο, τὸν ἄνθρωπο τῆς ἁμαρτίας καὶ τῆς πτώσεως, καὶ ἐνδύεται τὸν Χριστό, μετέχοντας μυστηριακὰ στὸν θάνατο καὶ τὴν ἀνάσταση Του. Αὐτὸς εἶναι ὁ λόγος ποὺ τὸ βάπτισμα γίνεται στὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μὲ τρεῖς πλήρεις καταδύσεις καὶ ἀναδύσεις στὸ καθαγιασμένο νερὸ τῆς κολυμβήθρας εἰς τὸ ὄνομα τῆς Ἁγίας Τριάδος. Μετὰ τὸ βάπτισμα, ὡς ἐκ τούτου, ὁ νεοφώτιστος ἀρχίζει μιὰ ἐντελῶς καινούργια ζωή, καθαρὸς ἀπὸ κάθε ἁμαρτία, ἀλλὰ καὶ στολισμένος μὲ τὰ χαρίσματα καὶ τὶς δωρεὲς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ποὺ λαμβάνει μὲ τὸ μυστήριο τοῦ χρίσματος, τὸ ὁποῖο ἀνέκαθεν στὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ἐτελεῖτο μαζὶ μὲ τὸ βάπτισμα.

Στὴν ἀρχαία Ἐκκλησία, ποὺ οἱ ἄνθρωποι συνήθως βαπτίζονταν σὲ ὥριμη ἡλικία, τῆς βαπτίσεως προηγεῖτο τριετὴς κατήχηση ἀπὸ τὸν ἐπίσκοπο καὶ τοὺς ἱερεῖς. Μετὰ τὸν 4ο αἰ., ὅμως, ποὺ ἐπεκράτησε ὁ νηπιοβαπτισμός, τὴν εὐθύνη τῆς κατηχήσεως ἔχει μετὰ τὸ βάπτισμα ὁ ἀνάδοχος μαζὶ μὲ τοὺς γονεῖς τοῦ παιδιοῦ καὶ τοὺς διδασκάλους τῆς Ἐκκλησίας. Ὅταν λοιπὸν τελοῦνται οἱ προβαπτισματικὲς τελετὲς (ἡ λεγομένη “κατήχηση”), ὁ ἀνάδοχος εἶναι ἐκεῖνος ποὺ ἐκ μέρους τοῦ βαπτιζομένου ἀποτάσσεται τὸν σατανᾶ (ἀρνεῖται δηλαδὴ ὁ,τιδήποτε ἔχει σχέση μὲ τὸν διάβολο καὶ τὶς δαιμονικὲς ἐνέργειες), συντάσσεται μὲ τὸν Χριστό, ὁμολογεῖ τὴν ἀληθινὴ πίστη ἀπαγγέλλοντας τρεῖς φορὲς τὸ Σύμβολο τῆς πίστεως καὶ προσκυνεῖ τὴν Ἁγία Τριάδα.